Spis treści

• Informacje ogólne
• Nasi sponsorzy
• Komitet naukowy i organizacyjny
• Od Komitetu Naukowego Kursu
• Wstępny program
• Formularz rejestracyjny on-line
• Lista uczestników
• Do pobrania
• Fotorelacja
• Sprawozdanie

Informacje ogólne

Komisja ds. Szkoleń i Specjalizacji PTK przyznała za uczestnictwo w kursie: 16,50 pkt. edukacyjnych

Termin: 25-27 marca 2007 (niedz-wtorek)
Miejsce: Chlewiska - Pałac Odrowążów  
MANOR HOUSE
ul. Czachowskiego 56
26-510 CHLEWISKA
tel. +48/ 48 / 628 70 61
biuro@manorhouse.pl; chlewiska@manorhouse.pl

Więcej o połacu>>> 

Organizator: Klinika Kardiologii I Katedry Kardiologii i Kardiochirurgii
Uniwersytetu Medycznego w Łodzi (Kierownik Kliniki: prof. dr hab. Jan Henryk Goch)
Oddział Lubelski PTK (Przewodniczący Oddziału: prof. dr hab. Andrzej Kutarski)

Punkty dydaktyczne:
Komisja ds. Szkolenia i Specjalizacji Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego przyznała za udział w Kursie 16,50 pkt. dydaktycznych PTK

Honorowy patronat:
Marszałek Województwa Mazowieckiego - Pan dr Adam Struzik, senator III RP, objął honorowy patronat nad naszym kursem

Patronat:
Nad Kursem patronat objęła Sekcja Rytmu serca PTK

Sponsorzy

Komitet naukowy i Komitet Organizacyjny

Komitet naukowy kursu:
1. Prof. dr hab. n. med. Jan Henryk Goch (Łódź)
2. Dr hab. n. med. Jacek Lelakowski (Kraków)
3. Dr n. med. Ewa Lewicka-Nowak (Gdańsk)
4. Dr n. med. Barbara Małecka (Kraków)
5. Dr Beata Iwańska (Radom)
6. Dr Hanna Wilk (Siedlce)
7. Dr n. med. Michał Chudzik (Łódź)
8. Dr n. med. Paweł Dąbrowski (Zamość)
9. Dr Krzysztof Krzyżanowski (Koszalin)
10. Dr Jacek Kuśnierz (Warszawa)
11. Dr n. med. Dariusz Michalkiewicz (Warszawa)
12. Dr n. med. Przemysław Mitkowski (Poznań)
13. Dr n. med. Włodzimierz Mojkowski (Warszawa)
14. Dr n. med. Michał Moszczeński (Warszawa)
15. Dr Krzysztof Oleszczak (Lublin)
16. Dr Artur Oręziak (Warszawa)
17. Dr Andrzej Oszczygieł (Łódź)
18. Dr n. med. Marian Pieniak (Warszawa)
19. Dr n. med. Maciej Pruski (Katowice)
20. Dr n. med. Jerzy Śpikowski (Wrocław)

• Organizatorzy:
  Klinika Kardiologii I Katedry Kardiologii i Kardiochirurgii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
• Oddział Lubelski PTK
• Klinika Kardiologii Wojskowego Instytutu Medycznego - Centralny Szpital Kliniczny MON

Komitet Organizacyjny:
1. Prof. dr hab. n. med. Jan Henryk Goch (Łódź)
2. Dr n. med. Michał Chudzik (Łódź)
3. Prof. dr hab. n. med. Andrzej Kutarski (Lublin)
4. Dr n. med. Dariusz Michałkiewicz (Warszawa)
5. Dr n. med. Tomasz Sodolski (Lublin)
6. Dr Andrzej Oszczygieł (Łódź)
7. Dr Artur Klimczak (Łódź)
8. Dr Janusz Zrobek (Łódź)
oraz inni

Od Komitetu Naukowego Kursu

Każdego roku przybywa w Polsce kilka nowych ośrodków implantujących stymulatory i ICD a tym samym młodych lekarzy, którzy po raz pierwszy spotykają się realiami stałej stymulacji serca. Przybywa młodych adeptów sztuki elektroterapii, chętnych do stałego poszerzania swojej wiedzy również i w tym zakresie. O zapotrzebowaniu na szkolenia świadczy liczba zgłoszeń na kursy, warsztaty i sympozja - zawsze przekraczająca organizacyjne możliwości przyjęcia wszystkich chętnych. Świadczy również o tym zawsze pełna sala wykładowa np. o godz. 20-tej, podczas naszych poprzednich spotkań w Mielnie, Baranowie, Sulejowie, Uniejowie, Strzekęcinie, Krasiczynie, Pułtusku i innych. Liczba zgłoszeń na kurs (zakres podstawowy) zorganizowany w roku ubiegłym w Uniejowie przekroczyła możliwości przyjęcia wszystkich chętnych a wysoce pozytywne opinie Uczestników skłaniają jednoznacznie do następnej edycji Kursu Podstawowego.

Kontynuując "pałacowo-zamkową" tradycję, na miejsce tego spotkania wybrałem Pałac Odrowążów w Chlewiskach (w pobliżu Szydłowca - w połowie drogi pomiędzy Radomiem a Kielcami). Jest to nie tylko piękne miejsce ale i również jedno z nielicznych w Polsce, posiadających jednocześnie i walory historyczne i bazę na hotelową na ponad 70 osób. Pan profesor Jan Heryk Goch wraz Zespołem Kliniki Kardiologii UM w Łodzi oraz dr Dariusz Michałkiewicz z Kliniki Kardiologii WIM w Warszawie - podjęli się roli Współorganizatorów Kursu. Marszałek Województwa Mazowieckiego - Pan dr Adam Struzik objął nasz kurs swoim patronatem a Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego udzielił nam wsparcia organizacyjnego.
Kurs (poziom: dla mniej zaawansowanych, również dla osób prowadzących tylko kontrole stymulatorów), poświęcony będzie przekazaniu podstawowej wiedzy z zakresu stymulacji serca oraz zasadom programowania stymulatorów serca.

Cieszę się, że dzięki wspaniałej postawie naszych Wykładowców również i tym razem udało się utrzymać bezpłatną konwencję kursu - tzn. bez opłaty za uczestnictwo. Oczywiście dojazd, zakwaterowanie oraz wyżywienie (obiady, bo śniadania - wliczone w cenę hotelu oraz obiady) wyłącznie na koszt Uczestników Kursu. Nasi Wykładowcy (jak zawsze) zwolnieni są ze wszystkich opłat (przyjechać musieli niestety na własny koszt).

Mam nadzieję że również ta edycja kursu spełni w znaczącej części Państwa oczekiwania ua Państwa Uwagi przyczyną się to tego, że kurs planowany w 2008 roku będzie jeszcze lepszy.

Zainteresowanych naszymi kursami, warsztatami i sympozjami z zakresu elektroterapii chorób serca zachęcam do częstego zaglądania na stronię www.ptkardio.lublin.pl.

Przewodniczący Komitetu Naukowego
i jednocześnie współorganizator Kursu

Prof. dr hab. n. med. Andrzej Kutarski

Wstępny Program

Do pobrania

Program

[395KB]

Fotorelacja

Sprawozdanie

Podstawy programowania stymulatorów
(również dla osób prowadzących tylko kontrole stymulatorów)
Kurs dla mniej i średnio- zaawansowanych
Chlewiska, Pałac Odrowążów
25-27.03.2007

W przepięknie i z wielką pieczołowitością odrestaurowanym po zniszczeniach wojennych Pałacu w Chlewiskach (przy trasie Radom-Kielce), który był od XIII wieku był siedzibą rodów Odrowążów, Chlewickich, Sołtyków, Potkańskich i Platerów, we wczesno-wiosennej oprawie, odbyła się kolejna, druga już (po spotkaniu w Uniejowie w ub.r.) edycja kursu, dotyczące podstaw stymulacji serca i programowania stymulatorów pt. "Podstawy programowania stymulatorów". Został on zorganizowany (wspólnie) przez Klinikę Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi (prof. Jan H. Goch i dr n. med. Michał Chudzik) i Oddział Lubelski PTK (prof. A. Kutarski). Sekcja Rytmu Serca udzieliła swojego patronatu a PTK przyznało uczestnikom wydarzenia aż 16 punktów edukacyjnych.

Spotkanie to zgromadziło ponad 100 osób, w tym 81 uczestników z ośrodków kardiologicznych z całego kraju i aż 19 wykładowców - w tym wiele autorytetów w leczeniu przy pomocy stałą stymulacją serca jak: Marian Pieniak, Jacek Lelakowski, Dariusz Michałkiewicz, Przemysław Mitkowski, Włodzimierz Mojkowski, Barbara Małecka i inn. Ciekawe, wygłoszone z momentami z dużą ekspresją, referaty (momentami nieco wykraczającymi poza poziom podstawowy) wygłosili również m.in. dr, dr Jacek Kuśnierz, Krzysztof Oleszczak Maciej Pruski i Jerzy Śpikowski oraz autorzy sprawozdania.
Sympozjum rozpoczął wprowadzający wykład dr W. Mojkowskiego, którym przypomniał w jaki sposób działa stymulacja elektryczna. Dalsza część sesji poświęcona była informacjom o programowaniu amplitudy i szerokości impulsu (A. Oręziak u M. Pieniak), zasadom programowania i uwarunkowaniom sensingu zwanego wyczuwaniem, detekcją bądź sterowaniem (W. Mojkowski). Sesję zakończyła konferencja ogrągłostołowa na temat zaburzeń stymulacji i wyczuwania (M. Pieniak, J. Śpikowski, A. Oszczygieł, K. Oleszczak). Ogromnym sukcesem organizatorów było zapewnienie "sztucznego czyli elektronicznego pacjenta" generującego powierzchniowe i wewnątrzsercowe obrazy EKG widoczne w monitorze programatora zarówno podczas rytmów natywnych jak i zaprogramowaniu różnych opcji stymulacji. Uczestnicy mogli zobaczyć m.in. różne formy "częstoskurczów stymulatorowych jak i sposoby ich likwidacji poprzez odpowiednie zaprogramowanie stymulatora.

Druga sesja poświęcona była informacjom o bateriach stymulatora i czynnikach wpływających na ich żywotność. W tej bardzo sesji ciekawy wykład miał dr K. Oleszczak - punktujące różnice konstrukcyjne (u wynikające z nich wszystkie aspekty praktyczne) pomiędzy bateriami stymulatora i bateriami ICD. Jesteśmy pewni, że po tym wykładzie nikt nie będzie rozważał czy czynniki zewnętrzne mogą rozładować baterię stymulatora (energia powstaje ex tempore podczas reakcji fizykochemicznej a bateria stymulatora nie jest akumulatorem). Blok tematyczny uzupełniły referaty dotyczące oceny stanu baterii a więc kryteriom stanu baterii (częstość podstawowa, częstość magnetyczna, szerokość impulsu) oraz interpretacja danych z telemetrii (napięcie i wewnętrzna oporność baterii) różnych typów stymulatorów (Biotronik, Medtronic, Vitatron, St Jude Medical) oraz przekazaniu praktycznych wskazówek, kiedy kierować pacjenta do wymiany stymulatora.

Kolejna, trzecia sesja przeznaczona na zagadnienia nieco trudniejsze - czyli cyklom czasowym stymulatora. We wprowadzeniu zestawiono wszystkie typy, rodzaje i tryby stymulacji - od VVI do CRT (J. Lelakowski), następnie omówiono cykle czasowe stymulatora, rytm podstawowy stymulacji, opóźnienie AV - przy stymulacji i sensingu potencjału przedsionkowego i okres refrakcji (M. Chudzik). Dokładnie przeanalizowano i porównano działanie algorytmów zapobiegających nadmiernemu przyspieszeniu akcji komór w stymulacji DDD - Upper Tracking Rate (periodyka Wenckebacha i blok Mobitza) oraz zależność UTR i okresu refrakcji przedsionkowej (B. Małecka). Wykorzystując "elektronicznego pacjenta" pokazano (M. Chudzik) jakie konsekwencje pociąga pozornie niewielka zmiana poszczególnych parametrów czasowych. Sesję zakończył utrzymany w nieco lżejszej formie wykład pt.: "jak zrobić aby programator nie przeszkadzał w programowaniu stymulatora (P. Mitkowski). Po tradycyjnej wspólnej kolacji odbywające się na sali wykładowej z udziałem programatora i elektronicznego pacjenta "nocne Polaków rozmowy", przeradzające się chwilami w ostrą dyskusję o opcjach ułożenia optymalnego programu zakończyły pierwszy dzień Kursu.

Drugi dzień kursu rozpoczął składający się z dwóch sesji blok tematyczny "Programowanie stymulatorów; funkcje, które trzeba rozumieć". Omówiono kolejno zagadnienie histerezy częstości i AV (W. Mojkowski i M. Pruski), refrakcję stymulatora, niebezpieczeństwa zaprogramowania zbyt długiego i zbyt krótkiego okresu refrakcji (J. Kuśnierz). Wykłady uzupełniane były pokazami praktycznymi z wykorzystaniem programatora i sztucznego pacjenta. Sporo czasu poświęcono zagadnieniu UTR (B. Małecka) oraz częstoskurczom "stymulatorowym" (M. Chudzik), funkcjom Mode Switch i Mode Conversion (P. Dąbrowski) i różnicom odpowiedzi na arytmie przedsionkowe stymulatorów, których timing oparty jest na TARP-ie i PVARP-ie (M. Chudzik).
Poobiednie zajęcia rozpoczęła krótka sesja wykładem: Co "wolno" a czego "nie wolno" pacjentowi ze stymulatorem serca ? (A. Kutarski). Najważniejsze przesłanie wykładu to uzmysłowienie faktu, że elektroda stymulatora to cewka elektryczna - gdy znajdzie się w zmiennym polu magnetycznym, elektrycznym - powstanie w niej (indukcyjny) prąd, który może być odbierane jako zakłócenia (stymulacja asynchroniczna, zablokowanie stymulacji) ale może również stymulować serce bez udziału stymulatora (rezonans magnetyczny) bądź oparzyć wsierdzie przy końcówce elektrody (zaburzenia sterowania i stymulacji). Stałe pole magnetyczne otwiera dostęp do obwodów programowania przez co zmienne pole może przeprogramować stymulator. Jedynie bardzo silny prąd elektryczny może uszkodzić stymulator (warstwy izolacyjne obwodów układu elektronicznego) a szybkie zmienne pola elektromagnetyczne bądź magnetyczne (diatermia) wywołują efekt cieplny (zwłaszcza w elementach metalowych) stanowiąc potencjalny mechanizm uszkodzenia.

Trzon sesji popołudniowych stanowiły dwa panele dyskusyjne "Jak często i w jaki sposób kontroluję stymulator serca" i "Które parametry podczas kontroli zmieniam zawsze, a które uważam za mniej istotne" stanowiące przegląd stanowisk różnych ośrodków (B. Iwańska, A. Oszczygieł, K. Krzyżanowski, B. Małecka, J. Śpikowski, M. Chudzik, K. Oleszczak i A. Oręziak). Następnie po powrocie do zagadnienia zasad programowania odstępu AV z uwzględnieniem niebezpieczeństw zaprogramowania zbyt długiego i zbyt krótkiego odstępu AV (referat P. Mitkowski, prezentacja praktyczna M. Chudzik) - odbył się duży panel dyskusyjno-referatowy pt. "Funkcje Rate Responsive - zasady programowania" rozpoczęty omówieniem hemodynamicznego znaczenia chronotropizmu (K. Krzyżanowski) i przeglądem dostępnych sensorów w stymulatorach serca (M. Moszczeński). Prezentacje firm MEDTRONIC (B. Szwarc), BIOTRONIK (M. Chudzik), ST-JUDE M. i VITATRON (J. Wilczek) stanowiły głównie pokazy praktyczne a wykład o samo-programowalnym systemie sterowania częstością - "Rola CLS w fizjologicznym doborze częstości stymulacji" (M. Chudzik) stanowił optymistyczny akcent panelu.

Zajęcia ostatniego dnia kursu rozpoczęły się punktualnie, pomimo nocnych zajęć (również z programatorem i sztucznym pacjentem). W porannym bloku tematycznym: "Funkcje dodatkowe w stymulatorze serca, których nie wypada nie znać" przedstawiono ogólne informacje o pamięci stymulatora (P. Mitkowski); następnie przedstawiciele bądź lekarze zaproszeni przez firmy zaprezentowali funkcje holterowskie w stymulatorach produkowanych przez: MEDTRONIC (B. Szwarc), BIOTRONIK (M. Chudzik), ST-JUDE M. i VITATRON (J. Wilczek) a wykład IEGM - przydatność, zastosowania, interpretacja (D. Michałkiewicz) oraz długa dyskusja o przydatności informacji z pamięci stymulatora dla optymalizacji jego programu zamknęły przedostatnią sesję kursu.

Sesja "Jak programować stymulator w najczęstszych chorobach / stanach (sytuacjach) klinicznych" miała na celu przekazanie wskazówek kiedy i dlaczego korzystać z różnych funkcji stymulatora. Panel rozpoczął wykład o programowaniu stymulatorów w specyficznych sytuacjach takich jak kardiowersja, zabiegi operacyjne itp. (B. Małecka). W kolejnym, wykładzie o specyfice programowania stymulatorów w idiopatycznej niewydolności węzła zatokowego (P. Dąbrowski) przypomniał sposoby (i uzasadnienie) unikania zbędnej stymulacji komorowej, zdecydowanie lansując stymulację AAI, zalecając korzystanie z histerezy częstości rytmu. Jedynie w istotnej niewydolności chronotropowej zalecał forsowanie stymulacji z wykorzystaniem funkcji rate responsiveness. Jednak jak wynikało z następnego wykładu (K. Oleszczak), u pacjentów z arytmiami przedsionkowymi należy poza unikaniem stymulacji komorowej, unikać również arytmogennych nagłych zwolnień rytmu (czyli raczej skracać pauzy postekstrasystoliczne) a więc unikać włączania histerezy częstości rytmu a u pacjentów z arytmiami nocnymi - kategorycznie nie włączać (wolniejszej) częstości nocnej. W wykładzie "Specyfika programowania jednostek dwujamowych w zaawansowanych blokach AV" (M. Pruski) zwrócono uwagę na aspekt bezpieczeństwa programowania amplitudy impulsu u pacjentów stymulatorozależnych, korzystania z histerezy AV (i algorytmów podobnych) u pacjentów z napadowymi blokami oraz w miarę możliwości wykorzystywania spontanicznego rytmu przedsionków (czyli korzystania z algorytmów pozwalających unikanie stymulacji przedsionkowej). Omawiając programowanie układów VVI (i DDD) u pacjentów z przewlekłym migotaniem przedsionków (M. Chudzik) zwrócono uwagę, że stymulacja zapobiegając okresowym zwolnieniom rytmu / przerwom rytmu komór przy migotaniu przedsionków, jednocześnie ewidentnie zmniejsza nasilenie i liczbę spontanicznych (niekorzystnych) przyspieszeń rytmu; u wieli pacjentów udaje się obniżyć średnią częstość rytmu komór przez włączenie stymulacji o częstości nieco powyżej średniej częstości natywnego rytmu komór. W ostatnim już wykładzie przedstawiono stan wiedzy o roli stymulacji w omdleniach neurokardiogennych czyli w zespole wazo-wagalnym i zespole zatoki szyjnej (J. Kuśnierz).
Ten praktyczno/kliniczny blok tematyczny stanowił zakończenie kursu, którego uczestnicy otrzymali certyfikaty uczestnictwa wraz z 16,0 punktami dydaktycznymi przyznanymi przez Komisję ds. Szkoleń i Specjalizacji PTK. Tradycyjną już fotorelację z Kursu, przedstawiającą również uroki miejsca spotkania można zobaczyć na stronie www.ptkardio.lublin.pl

Każdego roku przybywa w Polsce kilka nowych ośrodków implantujących stymulatory i spore grono młodych lekarzy, którzy po raz pierwszy spotykają się realiami stałej stymulacji serca; tym samym przybywa chętnych do poszerzania swojej wiedzy w tym zakresie. O zapotrzebowaniu na tego typu szkolenia świadczy liczba zgłoszeń - zawsze przekraczająca organizacyjne możliwości przyjęcia wszystkich chętnych. Świadczy również o tym zawsze pełna sala wykładowa np. o godz. 20-tej, podczas tych i poprzednich spotkań w Uniejowie i innych; o niepowtarzalnej atmosferze kursu i tym razem świadczyły liczba zgromadzonych i żywe dyskusje podczas pozaprogramowych spotkań nocnych (w godz. 11 PM -2 AM).
Mamy nadzieję, że wiedza wywieziona przez uczestników Kursu znacząco przyczyni się do lepszego zrozumienia istoty i roli stymulacji serca, rozumienia i szerokiego korzystania w codziennej praktyce z programatora stymulatora i wykorzystywania podstawowych i bardziej zaawansowanych możliwości zaprogramowania stymulatora oraz szerszego wykorzystywania nowych i mniej nowych ale zbyt rzadko używanych funkcji stymulatorów .
Pozytywnie opinie Uczestników Kursu umocniły nasze wcześniejsze zamierzenia by kontynuować nasze spotkania wczesno-wiosenne; za miejsce kolejnego spotkania za rok wybierzemy kolejne piękne miejsce. Mamy nadzieję, że spotkania te stały się już ogólnopolską cykliczną imprezą, stanowiącą "kuźnię" młodych adeptów stymulacji. Jeżeli nie stanie nic na przeszkodzie, spotkamy się ponownie w roku 2008 w równie pięknym, choć innym - pałacu lub zamku.

Andrzej Kutarski, Michał Chudzik